Podstawowe zasady żywienia kotów
Żywienie kota zależy od jego wieku, rasy, masy ciała, aktywności fizycznej, stylu życia, stanu zdrowia, stanu fizjologicznego oraz indywidualnych potrzeb organizmu i upodobań.
Co jeszcze warto wiedzieć?
- Jak wspomnieliśmy, koty to bezwzględni mięsożercy, co oznacza, że ich pokarm musi zawierać mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Dlaczego? Tylko w nich otrzymają niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju składniki odżywcze. Nie oznacza to jednak, że ich dieta powinna być oparta wyłącznie na tych składnikach. Dodatek zbóż, warzyw czy owoców niesie za sobą wiele zalet i pozytywnie wpływa na zdrowie mruczków.
- Karma dla kotów musi zawierać więcej białka niż karma dla psów, być źródłem tauryny, argininy i kwasu arachidonowego. Powinna także dostarczać niezbędne do życia makro- i mikroelementy oraz witaminy, np. aktywną formę witaminy A (retinol). Dodatkowo obecność błonnika roślinnego w karmie dobrze wpływa na zdrowie jelit, a skrobia jest łatwo przyswajalnym źródłem energii.
- Wybieraj karmy pełnoporcjowe i dostosuj je do indywidualnych potrzeb pupila. Nie dawaj mu więcej niż zaleca producent na opakowaniu. Oczywiście zawsze należy obserwować zwierzę i sprawdzać, czy prawidłowo się rozwija – np. czy nie chudnie lub wręcz przeciwnie, czy nie tyje.
Zalecenia producenta opierają się na średniej, uzyskanej z badań nad potrzebami żywieniowymi kotów. Z tego względu, może istnieć konieczność modyfikacji zaleceń na opakowaniu o +/- 15% zalecanej dziennej dawki pokarmu. Wszystkie modyfikacje zalecanej dawki pokarmowej skonsultuj z lekarzem weterynarii.
- Miska z jedzeniem dla kotów i miska z wodą nigdy nie powinny stać obok siebie. Minimalna odległość między nimi to około pół metra. Ten dystans wynika z przyzwyczajeń kotów, które na wolności nigdy nie piją w pobliżu miejsca posiłku. Miski nie mogą też znajdować się blisko kuwety. Najlepiej, by były w innym pomieszczeniu.
- Koty nie są przyzwyczajone do picia wody. Dlaczego? Przodek kota, żyjący na pustyni, podczas posiłku zaspokajał również swoje pragnienie (w ciele zdobyczy znajdowało się dużo wody), nie przywykł więc do pobierania jej z innego źródła. Obecnie koty spożywają również suchą karmę – jeżeli tak się dzieje, musi pić więcej wody z miseczki.
Warto wiedzieć, że koty nie lubią wody stojącej. O wiele bardziej interesują się wodą bieżącą z kranu, która zawsze jest świeża. Ciekawym rozwiązaniem jest zakup fontanny dla kotów, która zapewnia ciągły ruch wody. Mruczki traktują fontanne nie tylko jako źródło płynów, ale też jako element zabawy – który kotek nie próbował przynajmniej raz „złapać” płynącej z kranu wody?
- Liczba zalecanych posiłków dla kota w ciągu dobry zależy od wielu czynników, między innymi od jego wieku oraz stanu zdrowia. Koty nie jedzą „na zapas” (tak jak psy), dlatego powinny dostawać małe posiłki, ale często. Dorosły zdrowy kot powinien otrzymywać około 4-8 posiłków dziennie. Dobrym pomysłem jest zostawianie dodatkowego posiłku w specjalnej misce otwierającej się o określonej godzinie. Dzięki temu Twój kot otrzyma posiłek, kiedy Ty jesteś w pracy.
- Koty z natury nie jedzą tylko w dzień, ale także w nocy. Z tego powodu mruczek może być głodny późnym wieczorem, jak i w środku nocy, dlatego warto zostawiać kotom ostatnią porcję suchego pokarmu w misce na noc, zaraz przed pójściem spać. Pupil będzie mógł wówczas „upolować ją” także w nocy.
- Zaleca się stosowanie u kotów diety mieszanej, czyli składającej się zarówno z karmy suchej, jak i mokrej. Takie rozwiązanie zaspokaja naturalne instynkty zwierzęcia, które poszukuje różnorodności pod względem smaku i tekstury i nie przyzwyczaja się tylko do jednej formy jedzenia. Sprawdź np. karmy dla kotów Whiskas.
Mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego to najczęściej:
- kurczak,
- indyk,
- wołowina,
- królik,
- dziczyzna.
Ryby w mokrych karmach to najczęściej:
- łosoś,
- tuńczyk
- makrele,
- sardynki.
Rodzaje karmy dla kotów:
a ) karma mokra dla kota
Karmy w saszetkach, puszkach czy tackach są aromatyczne i smakowite, więc koty chętnie je zjadają. Zawierają zarówno mięso i produkty pochodzenia mięsnego, jak i czasem dodatek zbóż, warzyw lub owoców. Są mniej kaloryczne niż karmy suche, ale mają o wiele więcej wody, bo nawet około 80%. To ich duża zaleta z punktu widzenia ochrony dróg moczowych.
Mokra karma to doskonały pokarm dla kotów, które mają problemy stomatologiczne i gryzienie twardych granulek suchej karmy jest dla nich bolesne lub wręcz niemożliwe z powodu ubytków w uzębieniu. Sprawdzi się też w żywieniu kociąt, które dopiero uczą się jedzenia stałych pokarmów oraz zwierząt w trakcie rekonwalescencji. To także doskonała podstawa żywienia dla kotów dorosłych i seniorów.
Dorosły kot o masie ciała około 4 kg powinien zjadać 3-4 saszetki dziennie, choć zaleca się zastąpić jedną lub nawet dwie saszetki suchą karmą. Szczegóły dotyczące zaleconej dziennej dawki znajdziesz na opakowaniu karmy.
Otwartą puszkę z mokrą karmą dla kotów należy przechowywać w lodówce, nie dłużej niż 48 godzin. Saszetki i tacki to produkty dedykowane „na raz”. Oznacza to, że taki produkt może stanowić jeden posiłek dla dorosłego kota o średniej masie ciała (4 kg). Dokładne zalecenia dotyczące przechowywania produktów po otwarciu i dawkowania znajdziesz na etykiecie opakowania.
Rodzaje mokrej karmy dla kotów:
- kawałki w sosie dla kotów
To mięsiste kawałki zanurzone w aromatycznym, płynnym (w temperaturze pokojowej) sosie. Zawierają dużą ilość wody, dlatego poleca się je szczególnie kotom, które nie lubią pić wody z miski. Przykładem są saszetki drobiowe Whiskas w sosie.
- kawałki w galarecie dla kotów
Mięsiste kawałki zostają zalane pyszną galaretką, która w temperaturze pokojowej zachowuje swoje właściwości zestalające, ale po podgrzaniu się upłynnia. Sprawdź saszetki drobiowe Whiskas w galaretce.
- Musy i pasztety dla kotów
Charakteryzują się jednolitą konsystencją. Sprawdzą się dla kotów w każdym wieku. Należy je rozdrobnić po wyłożeniu do kociej miski, np. za pomocą widelca, co znacznie ułatwi czworonogowi jedzenie. Są zazwyczaj bardzo aromatyczne, dlatego często poleca się je w żywieniu starszych kotów, które wraz z wiekiem mają mniejszy apetyt.
- karma sucha dla kota
Granulki zawierają małą ilość wody (około 10%). Są za to o wiele bardziej kaloryczne niż mokre karmy dla kotów (około 4 razy bardziej kaloryczne w przeliczeniu na masę pokarmu). Twarda struktura karmy oczyszcza zęby kotów podczas rozgryzania, co naturalnie wspiera zdrowie zębów i dziąseł.
Jeśli Twój kot spożywa dużo suchej karmy, zwróć szczególną uwagę, czy pije wodę. To bardzo ważne z punktu widzenia prawidłowej przyswajalności pokarmu i troski o zdrowie dróg moczowych.
Pamiętaj, że miska z wodą powinna się znajdować przynajmniej pół metra od miski z jedzeniem, a w pobliżu obu misek, pod żadnym pozorem nie powinna stać kuweta. Koty na wolności piją, jedzą i załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne w trzech różnych miejscach.
Sucha karma jest bardziej wydajna niż mokra, można ją też o wiele łatwiej przechowywać. Długość przydatności do spożycia po otwarciu wynosi (w zależności od zawartości wody i producenta) od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Dokładne informacje znajdziesz na odwrocie opakowania.
Granulki suchej karmy są dostępne w różnych smakach, kształtach, wielkościach i barwach. Dzięki temu możesz je dostosować do indywidualnych potrzeb swojego ukochanego mruczka. Sprawdź suchą karmę Whiskas z wołowiną.
Specjalistyczna karma dla kotów
Podstawą leczenia wielu chorób, np. alergii, cukrzycy czy kamicy pęcherza moczowego jest dobór odpowiedniej diety. Karmę specjalistyczną (weterynaryjną) dostaniesz przede wszystkim w przychodniach weterynaryjnych. Należy ją stosować u kotów ze zdiagnozowanymi chorobami według zaleceń lekarza weterynarii.
Jeśli masz w domu dwa koty – jednego zdrowego, a drugiego np. ze schorzeniami układu moczowego, u którego lekarz weterynarii zalecił dietę nerkową, nie możesz karmić obu kotów karmą weterynaryjną. Jest ona przeznaczona wyłącznie dla kotów borykających się z określonym zaburzeniem.
Rodzaje karm weterynaryjnych (przykłady):
- dla kotów z problemami kardiologicznymi,
- dla kotów z problemami trawiennymi,
- dla kotów z nadwagą lub otyłością,
- dla kotów ze schorzeniami układu moczowego,
- dla kotów z problemami stomatologicznymi,
- dla kotów z alergią pokarmową,
- dla kotów ze schorzeniami neurologicznymi
- dla kotów z nowotworami
- dla kotów z cukrzycą.
Żywienie kota alergika
Stosowanie karm weterynaryjnych dla alergików zawsze powinno być podparte charakterystycznymi objawami. Decyzję o zmianie diety zawsze powinien podjąć lekarz weterynarii. Dlatego, jeśli podejrzewasz, że Twój kot może cierpieć na alergię pokarmową, udaj się z nim na wizytę do przychodni weterynaryjnej, aby lekarz ustalił dalsze postępowanie mające na celu potwierdzenie lub wykluczenie tej choroby.
Istnieją dwie główne metody żywienia kotów z alergią pokarmową:
a) dieta hipoalergiczna
W karmie hipoalergicznej dla kotów znajduje się hydrolizowane białko, które nie jest rozpoznawane przez układ odpornościowy. Dzięki temu reakcja alergiczna się nie wyzwala i kot nie ma wówczas objawów alergii pokarmowej.
Taka karma jest często dodatkowo wzbogacona o kwasy Omega-3 i Omega-6 oraz witaminy, które pozytywnie wpływają na utrzymanie zdrowej i pięknej skóry i sierści mruczków.
W przypadku stwierdzenia lub podejrzenia alergii pokarmowej zaleca się od razu całkowicie zmienić żywienie kotka i wprowadzić karmę hipoalergiczną dla kota bez etapu przejściowego.
Kot z alergią powinien otrzymywać taką karmę do końca życia. Ewentualną zmianę diety należy zawsze konsultować z lekarzem weterynarii. Mruczek, poza karmą weterynaryjną, pod żadnym pozorem nie może jeść innych produktów. Dlatego zwykłe kocie przysmaki (nieprzeznaczone dla alergików) są niewskazane, bo mogą wywołać objawy alergii.
b) dieta eliminacyjna
Taka dieta polega na unikaniu tego, na co kot jest uczulony. Często trudno to określić bez specjalistycznych badań, dlatego zazwyczaj stosuje się pokarmy z pojedynczym źródłem białka i węglowodanów, których mruczek wcześniej na pewno nie jadł np. dieta z kangurzyną czy strusiem.
Dokładne zalecenia zawsze powinien ustalać lekarz weterynarii. Kot musi spożywać tylko karmę, w której źródło białka jest dla niego zupełnie nowe. Na efekty takiej diety często należy poczekać około 5-8 tygodni. Dopiero po tym czasie można stwierdzić, czy się sprawdziła, czy też należy ją zmodyfikować.
Żywienie kota z cukrzycą
Żywienie kota cukrzyka powinno odbywać się według zaleceń lekarza weterynarii. Karma weterynaryjna dla cukrzyków charakteryzuje się niższą zawartością węglowodanów, dlatego jest mniej kaloryczna, ale zawiera dodatek włókna pokarmowego, poprawiającego motorykę przewodu pokarmowego – dba również o zdrowie jelit.
Cukrzyca u kotów występuje najczęściej jako skutek przewlekłej otyłości, choć może być też uwarunkowana genetycznie. Chore koty mają wówczas wysoki poziom glukozy we krwi, a przyczyną są zaburzenia hormonalne. To najczęściej cukrzyca typu 2.
Zmiana diety na specjalistyczną karmę dla kotów cukrzyków i walka z otyłością są kluczem do utrzymania prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Dietę zawsze ustala lekarz weterynarii. Nie stosuj karmy weterynaryjnej bez konsultacji ze specjalistą.
Żywienie kota bez zębów
Podawaj kotu rozdrobnioną za pomocą widelca, mokrą karmę. Mogą to być saszetki, puszki czy tacki. Kot powinien poradzić sobie z miękkimi kawałkami w musie, galarecie czy sosie bez większego problemu.
Możesz też namaczać w wodzie suchą karmę. Po kilkunastu sekundach do dwóch minut sucha karma powinna być już miękka. Możesz ją wówczas dodatkowo rozdrobnić.
Czego nie powinien jeść kot?
Dieta kota powinna być zbilansowana, dostosowana do indywidualnych potrzeb zwierzęcia, ale przede wszystkim bezpieczna, dlatego żywienie zwierzęcia gotową karmą jest dla niego najlepszym rozwiązaniem. Istnieje wiele produktów, jakich koty nie powinny spożywać, ponieważ może to grozić nawet zatruciem.
Są to między innymi:
- czekolada
Substancją toksyczną jest teobromina. Niebezpieczne jest zarówno spożycie dużej dawki czekolady na raz, jak i spożywanie niewielkich ilości codziennie, przez kilka tygodni.
Objawy zatrucia to pobudzenie, niepokój, zaburzenia oddychania, biegunka i wymioty, niewydolność nerek, śpiączka, a nawet śmierć. Dlatego, jeśli Twój kot zje nawet niewielką ilość czekolady, od razu udaj się z nim do przychodni weterynaryjnej po pomoc.
Pamiętaj, że toksyczna jest nie tylko sama czekolada, ale też wszystkie produkty, które zawierają jej dodatek, np. ciasteczka czekoladowe czy cukierki z czekoladą.
- cebula, szczypiorek i czosnek
Już 20-40 g cebuli może być dawką toksyczną dla kota. Gotowanie, pieczenie czy smażenie tych produktów nie neutralizuje toksyn, które niszczą prawidłową strukturę czerwonych krwinek (erytrocytów). Są też niebezpieczne dla kotów w formie suszonej, dlatego nigdy, pod żadnym pozorem, nie podawaj ich kotu.
- mleko i nabiał
Większość kotów po ukończeniu 6 tygodnia życia stopniowo traci zdolność do trawienia laktozy, która jest zawarta w mleku. Z tego względu podawanie starszym kotom mleka może wywołać u nich biegunki. Pamiętaj, kotom nie należy dawać też jogurtów, serów czy kefirów.
- kawa i herbata
Kofeina zawarta w kawie oraz teofilina, która jest składnikiem herbaty, działają silnie pobudzająco na kota, dlatego nie należy ich podawać zwierzęciu. Kot powinien pić wyłącznie wodę oraz ewentualnie specjalne mleko przeznaczone tylko dla kotów- w charakterze przysmaku. Dodatkowo, kofeina pobudza toksyczne działanie teobrominy, która znajduje się w czekoladzie.
- alkohol
Zatrucia alkoholem zazwyczaj zdarzają się z powodu zjedzenia sfermentowanej karmy, która od dłuższego czasu leży w misce lub ewentualnie po przypadkowym wypiciu napoju alkoholowego. Takie zatrucie nie zdarza się często, ponieważ koty mają wybredne podniebienia i niechętnie jedzą nieświeży pokarm. Alkohol jest wydalany z moczem i wraz z wydychanym powietrzem. Objawy zatrucia to chwiejność chodu, obniżenie wewnętrznej temperatury ciała, a w skrajnych sytuacjach porażenie ośrodka oddechowego, co może być przyczyną śmierci zwierzęcia.
- resztek potraw
Koty nie mogą jeść resztek z obiadu czy kolacji, ponieważ ludzkie jedzenie nie jest zdrowe dla ich przewodu pokarmowego. Pod żadnym pozorem nie dawaj zwierzętom domowym szynki, kiełbasy z grilla czy nawet zwykłej parówki, ponieważ możesz wówczas im tylko zaszkodzić. Warto pamiętać, że resztki potraw nie stanowią zbilansowanego posiłku dla kota.
- karmy dla psów
Niektórzy opiekunowie nie widzą różnicy między karmą dla kota a karmą dla psa, co jest wielkim błędem. Zbilansowana, pełnoporcjowa karma dla psa nigdy nie będzie pełnoporcjową karmą dla kotów, ponieważ zawiera zupełnie inne, niedostosowane do potrzeb mruczków proporcje składników odżywczych. Psia karma ma mniej białka i niezbędnych do funkcjonowania i prawidłowego rozwoju aminokwasów – tauryny czy argininy, dlatego koty powinny być żywione pełnoporcjowym pokarmem przeznaczonym dla kotów.