Kot bez sierści – poznaj rasy łysych kotów

Koty bez sierści, czyli łyse koty, pojawiły się w naszych domach stosunkowo niedawno, bo w XX wieku. Było to spowodowane sensacją, jaką wywołała wśród hodowców spontaniczna mutacja, dzięki której na świat przyszły łyse kocięta. Dla rasy tej przyjęto nazwę sfinks, choć powstała ona w Kanadzie i z Egiptem nie miała nic wspólnego. Hodowlę kotów bez sierści podjęto też w Rosji. Pojawiły się tam takie rasy jak sfinks doński i sfinks petersburski. W XXI wieku powstała kolejna rasa o tej samej cesze charakterystycznej – kot elfi. Uzyskano ją przez skrzyżowanie sfinksa z amerykańskim kotem curly. Poniżej omawiamy poszczególne rasy kotów łysych.

Spis treści:

1. Sfinks – rasa kota: krótko o jego historii
2. Sfinks kanadyjski (canadian sphynx)
3. Sfinks doński (don sphynx)
4. Sfinks petersburski (peterbald)
5. Kot elfi
6. Łyse koty – jak o nie dbać?
7. Kot bez sierści – cena 

Sfinks – rasa kota: krótko o jego historii

Pierwszy łysy kot urodził się w 1966 roku w Kanadzie i było to spowodowane spontaniczną mutacją. Kilka lat później zwierzęta te, którym nadano nazwę „sfinksy”, zaczęto hodować celowo. Coraz częściej borykały się one jednak z problemami zdrowotnymi wywołanymi zbyt intensywnym krzyżowaniem osobników w obrębie małej grupy. Wtedy też kot rasy sfinks stracił na popularności i przez kilka kolejnych lat rasa ta nie była ceniona przez hodowców. Trwało to do czasu, gdy w Stanach Zjednoczonych narodziło się kolejne łyse kocię, a w Holandii rozpoczęto pierwszą hodowlę sfinksów. Ostatecznie – dzięki współpracy Kanady, Stanów Zjednoczonych i Holandii – rasa kota bez sierści znów stała się popularna. Mimo że brak owłosienia jest swego rodzaju defektem, sfinksy z roku na rok zyskują coraz więcej zwolenników na całym świecie.

Sfinks kanadyjski (canadian sphynx)

Tak naprawdę kot rasy sfinks nie jest całkowicie pozbawiony sierści. Ma niewielkie kępki włosów za uszami, na końcu ogona, przy brwiach i jądrach, a także na grzbietach łapek. Całe jego ciało pokrywa drobny meszek. Rozwój okrywy włosowej w ciele sfinksa jest hamowany przez obecny w jego organizmie gen recesywny. Kot tej rasy zwykle nie ma wąsów, a jeśli występują, są krótkie i łamliwe.

Skóra kota bez sierści pokryta jest fałdami, przy czym hodowcy i miłośnicy tej rasy twierdzą, że im więcej takich nierówności znajduje się na ciele pupila, tym lepiej. Masa ciała sfinksa kanadyjskiego wynosi zwykle od 4 do 7 kg w przypadku samców i od 3 do 4 kg w przypadku samic. Sylwetka zwierzęcia przypomina nieco posąg egipskiej rzeźby strzegącej wejścia do piramidy – stąd nazwa tej rasy. Sfinks ma duże, odstające uszy i okrągłe, wyraziste oczy. Jego szczątkowa okrywa włosowa występuje w różnym umaszczeniu: tradycyjnym, sepii, norce oraz color print.

Sfinks kanadyjski szybko marznie, jest podatny na przeziębienia i wrażliwy na zmiany temperatury. Również promienie UV są dla niego niebezpieczne. Zwierzę łatwo ulega poparzeniom słonecznym. Hodowcy zalecają stosowanie diety dla kota opartej na pełnoporcjowych pokarmach dla zwierząt. Pożywienie powinno być wysokokaloryczne, ponieważ – tak jak wszystkie łyse koty – sfinks wykazuje duże zapotrzebowanie na energię pokarmową.

Czym jeszcze charakteryzuje się rasa sfinks? Przede wszystkim przyjacielskim nastawieniem do człowieka, towarzyskością i energicznością. Cieszy się opinią rodzinnego towarzysza zabaw. Dobrze dogaduje się z innymi rasami, a także z psami – nie jest ani agresywny, ani dominujący. Można go szkolić, ponieważ z łatwością uczy się zarówno posłuszeństwa, jak i podstawowych sztuczek. Cechuje go także duża aktywność, szczególnie w okresie młodości. Sfinks kanadyjski lubi się wspinać, bawić i przytulać do opiekuna. Bardzo przywiązuje się do człowieka i niekiedy nie chce się z nim rozstawać. Bardzo tęskni podczas jego nieobecności. Wiele osób dostrzega też majestatyczność sfinksa. Charakterystyczny wygląd tej rasy sprawił, że nadano jej przydomek „kot księżycowy”.

Sfinks doński (don sphynx)

Został wyhodowany w Rosji, a dokładniej w mieście Rostów nad Donem. Rasa ta jest łysa, jednak poza tym nie ma zbyt wiele wspólnego ze sfinksem kanadyjskim. Kot doński zawdzięcza brak owłosienia genowi dominującemu – inaczej niż w przypadku sfinksa kanadyjskiego, u którego odpowiedzialny za tę cechę jest gen recesywny. 

Łyse koty dońskie, ze względu na sposób utraty owłosienia, dzielą się na pododmiany: brush, velour coated, flocked lub rubber bald. W pierwszym przypadku, czyli brush, na początku życia zwierzę ma okrywę włosową, jednak z czasem stopniowo ją traci. Proces ten przebiega na drodze powstawania na ciele łysych placków. Sierść takiego kota może być miękka, falista albo szczecinowata. Typ velour coated posiada wełnistą sierść, która w ciągu roku zanika, natomiast koty flocked wyposażone są w cienką warstwę futra, w dotyku przypominającą zamsz. Odmiana rubber bald nie ma sierści w ogóle.

Sfinks doński może mieć oczy w różnych kolorach: niebieskim, zielonym, żółtym lub dwubarwnym. Szczątkowe owłosienie zwierzęcia ma różne odmiany kolorystyczne. Masa ciała dorosłego osobnika zwykle wynosi od 3 do 5 kg, a długość jego życia to przeciętnie od 12 do 15 lat. Jego łapki wyglądają trochę jak płetwy kaczek – zwierzę ma błonę między palcami. Kot charakteryzuje się też sporą ilością zmarszczek – głównie na szyi, w pachwinach i na czole.

Sfinks doński to pupil łagodny, przyjacielski i towarzyski. Dobrze żyje z innymi kotami, a nawet psami. Jest ciekawski, aktywny, lubi zabawę oraz świetnie dogaduje się z dziećmi.

Sfinks petersburski (peterbald)

To kolejna rasa, która narodziła się w 1994 roku w Rosji, a dokładniej w Petersburgu. Jest krzyżówką sfinksa dońskiego oraz kotki krótkowłosej orientalnej. Typowe cechy przedstawiciela tej odmiany to: smukłe ciało, wydłużony pyszczek i niewielkie łapki z długimi palcami. Jego oczy mogą być niebieskie lub zielone, ale zawsze mają kształt migdałów. Uszy peterbalda są duże i szerokie u podstawy, a jego masa ciała wynosi zwykle od 2 do 3,5 kg – nie jest to duży kot. Zwierzę ma sporo zmarszczek, głównie wokół łap, pyszczka i między uszami. Występuje w różnych odcieniach umaszczenia: jednolitym, tabby, bikolor i point. Najbardziej pożądanym atrybutem sfinksa petersburskiego jest całkowity brak sierści (bald), jednak niektóre osobniki mają skórę pokrytą meszkiem (flock) lub gęste, sztywne i szorstkie futro szczątkowe (brush).

Zwierzęcia pozbawionego sierści nie trzeba czesać. Nie oznacza to jednak, że w ogóle nie wymaga pielęgnacji. Jego skóra ma tendencję do przesuszania się, dlatego należy o nią dbać, używając specjalnych nawilżających preparatów. Nie można też zapominać o regularnym czyszczeniu uszu czworonoga z pojawiającej się w nich ciemnej wydzieliny oraz o kontrolowaniu stanu zębów, oczu i pazurów pupila.

Kot petersburski to bardzo ufny i łagodny towarzysz. Nie lubi opuszczać opiekuna ani być sam. Bardzo przywiązuje się do człowieka i usposobieniem nieco przypomina psa. Ma szeroką skalę głosu, dzięki czemu miauczy na różne sposoby. Jest bardzo towarzyski i aktywny, a przy tym inteligentny (szybko się uczy). Sfinks petersburski nie ma agresywnej natury i chętnie się bawi.

Kot elfi

Kot elfi powstał w 2007 roku w Stanach Zjednoczonych dzięki skrzyżowaniu sfinksów kanadyjskich z amerykańskimi curlami. Po tych pierwszych odziedziczył brak sierści, natomiast po drugich – wywinięte na zewnątrz uszy. Masa ciała dorosłego osobnika tej rasy wynosi od 3,6 do 6,8 kg. Zwierzę jest bardzo silnie umięśnione i ma bardziej masywną sylwetkę niż sfinks. Z tego powodu niekiedy z wiekiem pojawiają się u niego problemy ze stawami. Opiekun elfiego powinien szczególnie dbać o jego skórę i o to, by kotu było ciepło. 

Rasa ta charakteryzuje się towarzyskością i sporą aktywnością. Kot rasy elfi nie jest agresywny, dlatego poleca się go rodzinom z dziećmi. 

Łyse koty – jak o nie dbać?

W przypadku łysych kotów wyjątkowo należy dbać o ich prawidłową pielęgnację. Oprócz nakładania preparatów nawilżających na ich skłonną do przesuszeń skórę nie można też zapominać o cotygodniowych kąpielach. Na ciele łysych kotów – szczególnie w fałdach u sfinksów kanadyjskich – zbiera się sebum oraz brud. Również ich uszy wymagają czyszczenia, ponieważ nie są chronione przez włosy przed zanieczyszczeniami. Przynajmniej raz w tygodniu trzeba więc usuwać zalegającą w małżowinach ciemną wydzielinę za pomocą specjalnych preparatów myjących przeznaczonych dla kotów. 

Koty bez sierści łatwo się przeziębiają. Opiekując się takim zwierzęciem, musimy zapewniać mu optymalną dla jego potrzeb temperaturę w mieszkaniu i wychodzić z nim na spacery tylko wtedy, gdy jest ciepło. Jeżeli zimą pojawia się potrzeba wizyty w klinice weterynaryjnej, nie można zapomnieć o ciepłym ubranku dla pupila. Łyse koty mają też większe zapotrzebowanie energetyczne niż te pokryte sierścią, dlatego wymagają więcej kalorii (w przeliczeniu na kilogram masy ciała) niż przedstawiciele innych ras. Ich dieta powinna być oparta na pełnoporcjowym pokarmie dla zwierząt. Doskonałym wyborem będzie np. Potrawka z Wołowiną w Galaretce WHISKAS®.

Warto pamiętać, że wszystkie łyse koty łączy wspólna cecha – ogromnie przywiązują się do człowieka i bardzo do niego lgną. Ważne jest więc, by przed podjęciem decyzji o adopcji sfinksa lub elfiego zastanowić się, czy jesteśmy w stanie poświęcić pupilowi wystarczającą ilość czasu oraz uwagi.

Kot bez sierści – cena 

Ceny łysych kotów z rodowodem mogą być różne. Wszystko zależy od tego, czy osobnik pasuje do wzorca danej rasy. Ważne jest również to, czyje geny przekazuje i z jakiej hodowli pochodzi. Zwykle za sfinksa kanadyjskiego trzeba zapłacić od 2000 do 4000 zł i nie ma problemu z zakupem kociąt tej rasy. Cena sfinksa dońskiego wynosi od 2000 do 5000 zł, a peterbalda – od 3500 do 6000 zł. Niektóre osobniki mogą jednak kosztować nawet 8000–10 000 zł. Kot elfi nie jest dostępny w Polsce. Należy pamiętać, że wysoka cena kocięcia z rodowodem jest uzasadniona szczególną opieką, jaką hodowcy otaczają swoje zwierzęta, profilaktyką i leczeniem weterynaryjnym. Prowadzenie hodowli to pracochłonne i niezwykle odpowiedzialne zajęcie.